Huawei ve Amerika sorunu hakkında siz değerli okuyucularımıza onlarca haber ulaştırdık ve bu konu özelinde günlerce konuştuk.
Bugün hâlâ devam eden kriz, son günlerde biraz olsun yumuşadı. O kadar fazla gelişme yaşandı ki bazı kişiler ilgili gerginliğin nasıl başladığını dahi unuttu.
Geçmişten günümüze, kronolojik bir şekilde, Huawei ABD ambargosu hususunda sizler adına derlediğimiz kilometre taşlarını şöyle bir incelemek ister misiniz?
Huawei Amerika krizi nedir?
Aslında pek çok kişi bu kavganın detaylarını biliyor ancak böylesine bir küresel hesaplaşmayı yeni öğrenen okuyucularımıza olayların nasıl geliştiğini çok kısa bir şekilde aktaralım. Amerika Birleşik Devletleri, Çinli iletişim ve teknoloji markalarına (Huawei ve ZTE gibi) “casusluk” ve “hırsızlık” sebeplerinden ötürü bir ambargo uyguluyor.
Ulusal güvenlik krizinin baz alındığı ambargo, en başta Huawei olmak üzere, Çinli şirketlere ekonomik anlamda zarar (yazılımsal ve donanımsal) veriyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın başını çektiği yaptırım, hükümet için ülkenin geleceğini korumakla eş değer. Bu yasaklama, dünyanın bir numaralı telekom tedarikçisi olarak görülen ve iki numaralı telefon üreticisi olan Huawei adına ilk değil.
Huawei Amerika krizi nasıl başladı?
Bu gerilimin atası olarak sayabileceğimiz bir olay 2012 yılında yaşandı. Obama dönemindeki yönetim, Huawei’ye ait olan donanımların kullanımını (Amerikan şirketlerine yönelik bir kısıtlama) yasaklamıştı. Günümüze dönersek, kavganın çıkış noktası bir liderler zirvesi.
2018 yılında Arjantin’de gerçekleştirilen G20 zirvesinde temelleri atılan bu kriz, Trump’ın Çin’e ek vergiler uygulayacağını açıklamasıyla başlamıştı. Huawei’nin kurucusu Ren Zhengfei’nin kızı ve firmanın Baş Finansman Danışmanı Meng Vanzhou’nun Kanada’da tutuklanması da olayın palazlanmasına sebep oldu.
Rusya’nın da politik çerçevede Çin’e destek vermesiyle birlikte saflar belli oldu. Daha fazla detaya girmeden, tarih – olay kalıbını kullanarak işler buralara kadar nasıl geldi hep birlikte bir bakalım. Olaylar, en baştan en sona doğru gittiği için zaman zaman bu yazının en son sayfasına uğramayı unutmayınız!
Amerika Çin savaşı ekseninde Huawei Trump savaşı ne durumda?
Olayları sıralı bir şekilde anlatan kronoloji, 2018 senesinden başlayacak şekilde hazırlandı. Dilerseniz, iki süper güç (ABD ve Çin) ve iki güçlü isim (Huawei ve Trump) birbirlerinin hamlelerine nasıl karşılık vermişler bir görelim. Başlamadan önce hemen belirtelim: Bu içerik, ileriye dönük bir şekilde güncellenmeye devam edecektir. Böyle içeriklerin daha fazla gelmesini istiyorsanız, yorumlarda konuyla ilgili görüşlerinizi belirtebilirsiniz. İlerleyen sayfalarda daha önce Shiftdelete.net tarafından yapılan bazı haberleri de göreceksiniz. İyi okumalar.
9 Ocak 2018: CES 2018 (Tüketici Elektroniği Fuarı) etkinliğinde konuşan Huawei CEO’su Richard Yu, AT&T sisteminin artık Çinli telekomünikasyon şirketine destek vermemesi hakkında konuştu.
13 Şubat 2018: FBI Direktörü Chris Wray, Huawei ve ZTE telefonlarını satın alma konusunda bir uyarı yaptı.
22 Mart 2018: Huawei, perakende satış ortağı Best Buy‘ı kaybetti.
2 Mayıs 2018: Pentagon, Huawei ve ZTE telefonlarının ABD askerî üslerindeki satışını yasakladı.
6 Haziran 2018: Bir rapor, Facebook’un Huawei’ye kullanıcı verilerine yönelik özel bir erişim sağladığını ortaya koydu.
7 Haziran 2018: Amerikan kongresi, Google’ı Huawei ile olan bağları nedeniyle bir görüşmeye çağırdı.
11 Temmuz 2018: Avustralya, Huawei’yi güvenlik endişeleri nedeniyle 5G sistemine geçilmesinden itibaren yasaklayacağını açıkladı.
19 Temmuz 2018: Huawei, sene başından beri yaptığı sevkiyatlarda 100 milyon barajını geçti.
1 Ağustos 2018: Huawei, Apple’ı tahtından ederek dünyanın iki numaralı telefon satıcısı oldu.
5 Eylül 2018: Facebook ile Twitter’ın bulunduğu bir Senato duruşmasında, Huawei ve ZTE hakkında bir çağrıda bulunuldu.
7 Eylül 2018: Huawei, benchmark testlerinde hile yaparken yakalandı.
18 Ekim 2018: Çinli firma, Amerikalı CNEX Labs ile bir hırsızlık mevzusu yüzünden kavga etti.
5 Aralık 2018: İngiltere’nin telekomünikasyon şirketi British Telecom, Huawei ekipmanlarını 4G şebekesinden çıkartacağını ve onları 5G çekirdeğinde kullanmayacağını ifade etti.
6 Aralık 2018: Huawei’nin Finansal İşler Müdürü Meng Wanzhou, Amerika Birleşik Devletleri’nin isteği üzerine tutuklandı.
7 Aralık 2018: Japonya, Huawei ve ZTE ekipmanlarını satın almaya devam etmeme kararı aldı.
12 Aralık 2018: Kanada’da bulunan bir mahkeme, Meng Wanzhou’ya 10 milyon dolarlık bir yardımda bulundu.
24 Aralık 2018: Huawei, akıllı telefonlar kategorisinde 200 milyon satış barajını geçti.
2018 yılını başarılı bir şekilde tamamlayan marka, kendisini ciddi derecede etkileyecek bir olay yaşamadı. Yeni yıl ile birlikte kötü başlangıcın ilk sinyallerini veren Donald Trump hakkında, 2019’un ilk Perşembe günü ortalığı son derece sarsmış olan o meşhur rapor yayımlandı.
4 Ocak 2019: Senatörler, Çinli teknoloji şirketleri ile ilgili endişelerini dile getirmek maksadıyla ortak bir çalışma yaparak bir kanun tasarısı hazırladı. Bu kanun tasarısı çalışmasına her iki parti (Cumhuriyetçi Parti ve Demokratik Parti) de katıldı.
8 Ocak 2019: Huawei, 8 Ocak 2019’da başlatılan CES 2019 etkinliğinde kendi dizüstü bilgisayarları ve tabletleri ile Amerikan piyasasında kalmak için savaşıyor.
Tutuklamalar yüzünden gerilim iyice arttı!
11 Ocak 2019: Bir Huawei çalışanı, Polonya’da, casusluk iddiasıyla tutuklandı. İlgili çalışan, üç gün sonra, firması tarafından işten atıldı.
18 Ocak 2019: Çin, Kanada’nın, 5G konusunda, Huawei’ye koyduğu sert yasağın tepki çekeceğini açık bir dil ile belirtti.
23 Ocak 2019: Bir rapor, ABD’nin Meng Wanzhou’yu ana vatanına iade edebileceğinden söz etti.
24 Ocak 2019: Huawei, Samsung’un akıllı telefonlar pazarındaki başarısını, 2020 yılına kadar, elinden alacağını söyledi.
25 Ocak 2019: Kolejler, söylenenlere göre, Trump yönetiminin baskısını üzerinden atmak için Huawei ekipmanlarını kullanmayı bıraktı.
29 Ocak 2019: ABD, ticarette gizlice hırsızlık yaptığı iddiası ile Huawei’nin üzerine 23 iddianame ile saldırdı.
30 Ocak 2019: Qualcomm, Huawei ile geçici bir lisans anlaşması imzaladı.
4 Şubat 2019: Bir rapora göre FBI, Huawei’nin çalışma alanlarına baskın düzenledi ve şüphelileri yakalamak için bir tuzak operasyonu hazırladı.
6 Şubat 2019: ABD Dışişleri Bakanlığı, Avrupa ülkelerini Huawei ekipmanlarını (5G sisteminde) kullanmamaya çağırdı.
17 Şubat 2019: İngiltere, söylenene göre, Huawei’yi 5G’de kullanmanın yönetilebilir bir risk olduğu sonucuna vardı.
19 Şubat 2019: Çinli teknoloji holdinginin kurucusu Ren Zhengfei, BBC kanalına şu demeci verdi: “ABD’nin bizi ezmesi mümkün değil.”
20 Şubat 2019 ve 21 Şubat 2019: Zhengfei, kızının tutuklanmasında yatan motivasyonun siyasi olduğunu ve ABD’nin 5G meselesini askerî bir teknoloji olarak ele aldığını belirtti. Bu açıklama üzerine ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Huawei teknolojisini kullanan ülkelerin ABD için ciddi bir risk teşkil ettiğini söyledi.
22 Şubat 2019: İtalyan siyasetçilerin Huawei 5G yasağı için baskı yaptıkları bildirildi.
24 Şubat 2019: Huawei, Mate X isimli katlanabilir telefonunu tanıttı.
25 Şubat 2019: Huawei, ABD’de güneş enerjisi teknolojisi yasağıyla karşı karşıya kalabilir.
26 Şubat 2019: Samsung ve Huawei 2 yıllık patent anlaşmazlığını çözdü.
28 Şubat 2019: Çinli çocuklar, ülkesinin iletişim markasına sahip çıktı.
1 Mart 2019: Meng Wanzhou adına Kanada’da bir iade davası gündeme geldi ve ABD, Filipinler’i Huawei 5G donanımının kullanımı hakkında uyardı.
5 Mart 2019: Huawei, uluslararası siber güvenlik standartları adına bir çağrıda bulundu.
8 Mart 2019: Huawei, ABD hükümetine ekipman yasağı nedeniyle dava açtı.
11 Mart 2019 ve 12 Mart 2019: ABD, Almanya’ya Huawei’yi bırakması gerektiğini sert bir dil ile söyledi. Başkan Trump, Avrupa ülkesinin bu uyarıyı dikkate almaması durumunda istihbarat paylaşımlarının çoğundan mahrum kalacağını ifade etti. Bu arada Huawei Mate 20, 10 milyon satış rakamına ulaştı.
14 Mart 2019: Bir raporda, Huawei’nin Android veya Windows kullanamama ihtimalîne karşı kendi işletim sistemini geliştirdiği yazıldı.
15 Mart 2019: Şirketin kurucusuna göre Huawei’nin önemli ismi Meng Wanzhou, Kanada’da yeni bir iş aramaya koyuldu. Zira Wanzhou, babasının şirketinden ayrılmak istedi.
19 Mart 2019: Angela Merkel, Almanya’nın 5G kullanımı konusundaki ABD baskısına karşı çıktı.
26 Mart 2019: Fransa’da (Paris’te) P30 ve P30 Pro tanıtımı yapıldı.
Huawei ve ABD kavgasına başka ülkeler de karışıyor
28 Mart 2019: İngiliz gözlemciler, Huawei ürünlerinin “önemli ölçüde artan bir risk“i temsil ettiğini söyledi.
29 Mart 2019: Huawei, ABD’yi “sürekli kaybeden başarısız bir çocuk” tavrından ötürü yerden yere vurdu. Çinli ekibe göre ABD, teknoloji konusunda Huawei ile başa çıkamıyor.
4 Nisan 2019: Huawei, Samsung ve Apple’ı geçmek adına kendine yeni hedefler belirledi ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT), ABD’nin soruşturmaları nedeniyle Huawei ve ZTE ile olan iletişim bağlantılarını kesti.
8 Nisan 2019: Bir rapora göre Huawei, Apple ile 5G teknolojisi alanında bir ticari iş birliği yapma hususunda yeşil ışık yaktı.
9 Nisan 2019: ABD’nin artık Almanya’da bir Huawei yasağı talep etmediği bildirildi.
11 Nisan 2019: Google ve Huawei, Nexus 6P sahiplerine bootloop (bir cihazın sürekli açılıp kapanması ve ön yüklemede sorun yaşaması) sorunları için ödeme yapacak.
21 Nisan 2019: CIA, Huawei’nin Çin devletinin güvenliği tarafından finanse edildiğini iddia etti.
24 Nisan 2019: İngiltere’nin, Huawei’nin 5G altyapısına sınırlı bir erişim izni vereceği söylendi. Buna ek olarak Çin, 5G konusunda Huawei’nin özgür olmasını istedi ve isteğini İngiltere yetkililerine iletti.
30 Nisan 2019: Bir rapora göre Vodafone, Huawei ekipmanlarında gizli arka kapılar (bilgisayar sistemlerinin güvenliğini çökerten bir yöntem) tespit etti.
1 Mayıs 2019: Huawei, telefon satışlarında yüzde 50 büyüme kaydetti.
2 Mayıs 2019: Bir Huawei sızıntısı İngiltere savunma bakanı Gavin Williamson‘nın görevden alınmasına yol açtı.
3 Mayıs 2019: ABD tarafından tekrar uyarılan bazı ülkeler, Huawei’nin 5G teknolojisi konusunda bir taslak hazırladı.
8 Mayıs 2019: 5G’nin piyasaya sürülmesi, İngiltere’de yürütülen Huawei soruşturmaları yüzünden ertelenebilir.
Huawei ambargosu resmen yürürlüğe girdi
15 Mayıs 2019: Trump, Huawei’yi ulusal güvenliğin sağlanması amacıyla yasakladı.
16 Mayıs 2019: Huawei, ABD yasağının Amerikan projelerine ve Amerikan şirketlerine ciddi bir şekilde zarar vereceğini söyledi.
19 Mayıs 2019: Google, Huawei telefonlarını gelecekteki Android güncellemelerinden mahrum etti.
20 Mayıs 2019: Huawei, ABD’nin ticaret yasağından geçici olarak kurtuldu ve Google’dan işleri geçici olarak yeniden canlandırmasını istedi.
21 Mayıs 2019: Huawei, kendi uygulama mağazasının Google’a ait olan uygulama mağazası ile rekabet etmesini istediğini dile getirdi.
22 Mayıs 2019: İngiltere menşeli bir çip ve program yazılımı şirketi olan Arm, Huawei ile olan iş birliğini sonlandırdı. Ayrıca Mate 20 X, İngiltere’nin 5G programından çıkartıldı.
23 Mayıs 2019: ABD, Huawei’yi Çin ilişkileri konusunda yalan söylemekle suçladı.
24 Mayıs 2019: Amazon Japonya, Huawei cihazlarını satmayı bıraktı. Buna ek olarak Huawei’nin, “Hongmeng” isimli bir işletim sistemi ürettiği bildirildi.
26 Mayıs 2019: Huawei’nin kurucusu Ren Zhengfei, Çin’in Apple’a karşı misilleme yapması durumunda “ilk protestocunun kendisi olacağını” söyledi.
28 Mayıs 2019: Huawei’nin kendi işletim sistemini Çin’e 2020’de uluslararası bir düzeyde getirmesi planlanıyor.
29 Mayıs 2019: Huawei, mahkemeden ABD ‘nin anayasaya aykırı davranması yönünde bir hüküm kararı vermesini istedi.
30 Mayıs 2019: Huawei’nin üyeliği, SD Association ve Wi-Fi Alliance tarafından tekrar gözden geçirildi. Zira 25 Mayıs 2019’da Çinli firmanın üyeliği geçici olarak kısıtlanmıştı. Çinli ekip, ayrıca, daha önce baskın yediği 5G laboratuvarını ABD yasağının gölgesi altında işletmeye devam ediyor.
31 Mayıs 2019: Huawei’nin kendi çalışanlarına ABD toplantılarını iptal etmelerini emrettiği söylendi. Telekomünikasyon devinin, ayrıca, Tüketici Teknolojileri Birliği’nin Trump’ın ithal Meksika mallarına daha yüksek gümrük vergileri koyma planlarına yönelik eleştirilerini de desteklediği ortaya sunuldu.
Olaya Facebook da dahil oluyor! Rusya’dan Çin’e tam destek!
2 Haziran 2019: Huawei’nin, ABD’deki baskıların ışığında, kendi telefon üretim stratejisini yeniden gözden geçirdiği iddia edildi.
3 Haziran 2019: The Institute of Electrical and Electronics Engineers isimli teknik bir organizasyonu ekibi, Huawei raporları üzerindeki yasakları kaldırdığını ilan etti.
4 Haziran 2019: Teksas’ta, Huawei için açılmış olan mahkemenin ilk celsesi başladı.
5 Haziran 2019: Huawei başkanı, kendi şirketinin ABD ile “casus kullanmama garantisi” üzerine bir anlaşma imzalayacağını açıkladı.
6 Haziran 2019: Rus telekomünikasyonu, Huawei’ye tam destek verdi. Huawei, Rusya’nın 5G altyapısından sorumlu olacak. Buna ek olarak Avrasya ülkesi, Çin’e de bir 5G lisansı verdi.
7 Haziran 2019: Facebook, Huawei’nin kendi uygulamalarını önceden yüklemesine izin vermediğini açıkladı. Google ise Trump yönetimine Huawei yasağının ulusal bir güvenlik riski oluşturduğunu söyledi. Ayrıca, Huawei’nin Finansal İşler Müdürü Meng Wanzhou adına gerçekleştirilecek olan iade duruşması, Ocak 2020’de başlayacak.
10 Haziran 2019: Huawei, uygulama geliştiricilerine bir teklifte bulundu: “Uygulamalarınızı, AppGallery isimli mağazamızda paylaşın.” Bunun dışında Beyaz Saray yetkililerinden bazılarının, Huawei yasağına sıcak bakmadığı ve yine erteleme istediği belirtildi.
11 Haziran 2019: Huawei, dünyanın en büyük telefon satıcısı olmak adına daha fazla zamana ihtiyaç duyduğunu ve yeni dizüstü bilgisayarının duyurusunu süresiz olarak ertelediğini bildirdi.
12 Haziran 2019: Huawei, kendi marka patentini kendi işletim sistemine taşımaya başladı ve Verizon ile lisans konusunda kavga etti. Zira Çinli firma, Verizon’dan bir milyar dolar ödeme bekliyor.
13 Haziran 2019: Çin büyükelçisi, İngiltere’yi uyardı. Büyükelçi, İngiltere’nin, Huawei’yi 5G projesinden mahrum etme stratejisinde, yanlış ata oynadığını belirtti.
18 Haziran 2019: Huawei’nin patronu, ABD yasağının 30 milyar dolarlık bir düşüşe sebep olacağını düşündü ancak Microsoft, Çinli firmanın dizüstü bilgisayarlarını tekrar satma kararı aldı.
19 Haziran 2019: Huawei’nin CEO’su, 30 milyar dolarlık bir düşüsü umursamadığını açıkladı.
21 Haziran 2019: Huawei, ABD ile olan gerginliğin artmasıyla birlikte Çin’de üretilen yeni Nova 5 telefon üçlüsünü ortaya çıkardı ve Mate X katlanabilir telefonunu Eylül 2019‘da tanıtacağını ilan etti. Son olarak ABD, Çinli beş teknoloji şirketini daha kara listeye ekledi.
24 Haziran 2019: Çinli ekip, ABD yasağına rağmen 5G yatırımlarını artıracağını ve Meng Wanzhou davasını yakından takip ettiğini söyledi. Buna ek olarak Federal İletişim Kurulu’nda çalışan bir komisyoner, Huawei’nin ABD şebekelerinden derhal uzaklaştırılmasını istedi. Komisyoner, ayrıca, Trump yönetimine bir tavsiyede bulunarak şunu söyledi: ” Çin’i, 5G çalışmalarına dahil etmemeliyiz ve onlardan uzaklaşmalıyız.”
ABD’de Huawei konusunda derin çatlaklar meydana geliyor
25 Haziran 2019: Bazı Amerikan şirketleri, Huawei’ye mal satma konusunda Trump’ın ticari yasaklarını deldi. Bunun dışında kargo ve lojistik alanında etkili bir isim olan FedEx de Ticaret Departmanı’nı, Huawei paketlerinin dağıtımı konusunda, dava etmeye karar verdi.
27 Haziran 2019: Bir rapora göre Huawei çalışanları, Çin’in askerî araştırma projeleri üzerinde çalıştı.
29 Haziran 2019: Trump, bazı kısıtlamaları kaldırmayı kabul etti.
1 Temmuz 2019: Hükümetten bir yetkili, hafifletilen Huawei kısıtlamalarının yalnızca yaygın olarak kullanılan ürünler için geçerli olduğunu söyledi.
2 Haziran 2019: Huawei, gelecekteki telefonlarında Android’i kullanıp kullanmayacağını bilmiyor. Kesin bir karar henüz verilmiş değil.
Yazımız burada sona eriyor. Burası, yeni gelişmeler oldukça güncellenecektir. Bizi takip etmeyi ve bu yazıya yorum atmayı unutmayın. Huawei Amerika krizi hakkındaki görüşlerinizi bekliyoruz.
{{user}} {{datetime}}
{{text}}