İster beğenin, ister beğenmeyin Windows Vista gayet şık bir grafiksel kullanıcı arayüzüne (GUI – Graphics User Interface) sahip. Bu Windows’un sadece grafiksel yüzünün geliştiği ve başka gelişmelere kapalı kaldığı anlamına gelmiyor. Buna en güzel örneklerden bazıları ise küçük uygulamalardan büyük ince ayar araçları… Web’de neredeyse tamamen ücretsiz birçok araç bulmak mümkün.

Vista’yı kendine getiren 5 farklı araç

Bazı uygulamalar evde kullanımı kolaylaştırmak üzere tasarlanmış projeler olarak yola çıkmış ancak bakıldığında dünya çapında dağıtımı olan uygulamalara dönüşmüş. Büyük projelerin yazılım geliştirme şirketlerinden gelmesine de alıştık. Sizler için büyük şirketlerinki kadar olmasa da heyecan yaratan, özellikle işlevleri itibariyle kurtarıcı rolündeki ev yapımı olarak yola çıkan projelere konu olmuş yazılımlara el attık.

{pagebreak::İlk 5 Uygulama}

Bu yazılımlar sistem gücüne tok olmaları, tonla para gerektirmemeleri ve yıllık kullanım kısıtlamaları gibi yerine göre sıkıntı verici konulardan uzak kalıyor. Bu yazılımlara örnek gösterebileceğimiz ilk 5 yazılım ise şunlar:

* Launchy-basit, kullanım ve kurulumu kolay başlangıç uygulaması

* TweakVI Basic-Otomatik pencere boyutlandırıcı

* Sizer– Windows’un grafiksel kullanıcı arayüzündeki gizli ve aşikâr ayarları düzenlemenizi sağlayan program.

* Vispa-Sizer’a benziyor ama daha fazla seçenek ve yeteneğe sahip.

* AllSnap-Masaüstündeki pencerelerin organizasyonunu sağlayan minik uygulama

{pagebreak::Başlatma Uygulaması: Launcy}

Başlatma Uygulaması: Launchy

Zaman zaman aradığınızı sistemde bulmak ciddi sorun olur. Aksi gibi bu durum bir de sık kullandığınız programlarda baş gösterir. Masaüstünde bu programlara çabuk bir şekilde ulaşmak için çeşitli yöntemler mevcut. Bunlar arasında hızlı başlat çubuğu, masaüstü kısayol ikonları ve Vista ile yakından tanıdığımız kenar çubuğu bulunuyor. Tabi dilerseniz başlat menüsünü de kullanabilirsiniz. Windows Vista programları çağırmak için kullanışlı veya kullanışsız çeşitli yöntemler sunuyor.

Kullanışlı ve işlevsel bir programcık: Launcy

Harika bir uygulama başlatıcısı olan Groovy ise tuş kombinasyonlarıyla aktifleşiyor. MacOS işletim sisteminde Quicksilver konseptine benzeyen Launchy, kurulduktan sonra bir anda kayboluyor. Görev çubuğunda bile görüntülenmeyen minik uygulamayı çalıştırmak için varsayılan tuş kombinasyonu ALT+boşluk tuşu. Bu sayede Launchy penceresini açabilir ve sağ üst köşedeki ayar ve özelleştirme yapabildiğiniz bölümün ikonuna tıklayabilirsiniz.

Launchy dosya sistemini tarıyor ve kullanabileceğiniz uygulamaları buluyor. Bunun ötesinde dilerseniz belirli doküman, müzik ve video dosyaları gibi verileri de çalıştırmayı özelleştirme ile yapabilirsiniz. Katalog sekmesine tıklayın ve istediğiniz atamayı yapın.

{pagebreak::Katalog Konfigürasyon Sekmesi}

Katalog Konfigürasyon Sekmesi

Launchy’i daha kullanılası kılan özelliği ise kullandığınız program ve uygulamaların listesini  ve kullanım alışkanlıklarınızı kaydediyor olması. Bu sayede program açmayı planladığınız uygulamayı sanki aklınızı okumuşçasına çoktan sıraya koymuş olabiliyor.

Üstte Launchy, altta ise uygulamanın verimliliğini artıran ayarlar bölümü.

Program ve dosyalara daha hızlı erişim seçeneği arıyorsanız Launchy tam size göre. Çok yönlü ve ücretsiz olan uygulamanın arayüzü değiştirilebilir ve plug-in’lere açık. Bir kere alıştıktan sonra vazgeçilmez ve çok aranan bir program haline geliyor.

{pagebreak::Menü Araçları: TweakVI}

Menü Araçları: TweakVI Basic

TweakVI iki tür versiyona sahip. Bir tanesi ücretsiz temel sürüm, diğeri ise 50 dolar değerinde olan abonelik tabanlı Ultimate sürümü. Her ikisi de Vista’da çalışabiliyor ve çok kullanışlı bir grafiksel kullanıcı arayüzü düzenleme aracı. En güzel tarafı ise temel sürümün ücretsiz olması.

Vista’nın arayüzünü değiştirmek için kullanılan en basit araçlardan biri

TweakVI’den yardım alarak, sistem bilgisi ve ince ayarların değişimi dâhil olmak üzere Çeşitli, Görsel ve Internet ince ayar ve araçları gibi birçok menü ve bunların altında bir sürü başka araç-gerecin yer aldığı alt menülere ulaşabilirsiniz.

Temel sürümü kullanırken fark edeceğiniz üzere bazı kullanılabilir açık alt menüler ve bazı kayıt gerektiren kilitli menüler göreceksiniz. Gerçekten ihtiyacınız olmadan boş yere kayıt ve diğer işlemlerle uğraşmanıza gerek yok. Temel sürümün kullanılabilir menüleri zaten yeterli seviyede özelleştirme sağlayabiliyor.

Örneğin Çeşitli Ayarlar (Miscellaneous Tweaks) bölümü alt menülerinde klasör ayarlarını, Denetim Masası erişim sınırlaması, Mouse işlevlerini ayarlama, Media Player ayarları ve daha fazlasını rahatlıkla bulabilirsiniz. Bunlar temel değişimler için yeterli olabilir.

{pagebreak::Menü Araçları: TweakVI}

Daha derinlerde daha fazla ince ayar sayfasına indiğinizde temel sürümün aslında o kadar da yetersiz olmadığını göreceksiniz. Deeper sürümünde çeşitli ayarlar bölümünün bulunduğu alanda bir dolu işletim sistemi ve grafiksel kullanıcı arayüzüyle ilgili ayar ve seçeneklere rastlayacaksınız.

Denetim Masası’nda didinmeden rahat rahat özelleştirme yapın

Kolaylıkla anlaşılır bir arayüze sahip olan uygulamanın birçok zor değişiklik gerektiren ayarlara sahip olması ve bunlara kolay bir şekilde ulaşılması tasarlanmış. Denetim Masası’nda didinmeden veya daha kötüsü kayıt defteriyle uğraşmadan Vista’yı özelleştirmek isteyenlerin en iyi seçeneği olarak karşımıza çıkıyor.

{pagebreak::Boyutlandırma Aracı: Sizer}

Boyutlandırma Aracı: Sizer

Müthiş basit, yardımcı, küçük ve tek bir amaca hizmet eden bu ücretsiz araç, işini de mükemmel yapıyor. Bir kullanıcı daha ne ister ki? Yalnız şunu unutmayın, uygulama halen Vista destekli değil ama Vista’da mükemmel çalışıyor(!).

Bu site en iyi 1024×768 çözünürlükte görüntülenirse Sizer hizmetinizde

Sizer’ın amacı kullanıcıya masaüstündeki pencereleri tam istediği kadar boyutlara getirmeyi mümkün kılıyor. Bir veya birden fazla uygulamanın, gezginin veya diğer açık pencerelerin üzerine mouse’unuzu getirdiğinizde 3 ayrı seçeneğin bulunduğu menü görüntülenir: 640×480, 800×600 ve 1024×768. Bir tanesine tıkladığınızda, seçili pencere bu 3 seçenekten birine anında geçiş yapabiliyor.

{pagebreak::İnce Ayar Uygulaması: Vispa-2}

Sizer’ı doğrudan konfigürasyon menüsünden (görev çubuğu ikonundan ulaşılabiliyor) istediğiniz çözünürlüklere ayarlayabiliyorsunuz. Listeye farklı çözünürlükler ekleyebiliyor ve daha sonra Sizer ile istediğiniz pencerelere bu çözünürlüğü uygulayabiliyorsunuz.

İstediğiniz pencereyi, istediğiniz çözünürlükte görüntülemek için tek seçenek.

Sizer da yazımızın başında bahsettiğimiz üzere ticari olarak geliştirilmiş bir yazılım değil. Tıpkı bir virüs gibi yayılan işe yarar küçük yazılımlara müthiş bir örnek teşkil ediyor. Bundan böyle “Bu web sitesi en iyi 1024×768 (veya başka) çözünürlükte görüntülenir” ibaresini gördüğünüzde tek yapmanız gereken Sizer’ı çalıştırmak ve doğru çözünürlüğü uygulamak.

{pagebreak::İnce Ayar Uygulaması: Vispa}

İnce Ayar Uygulaması: Vispa

Güçlü ve derin bir ince ayar uygulaması olan Vispa benzerlerine göre bir nebze farklı çalışıyor. Uygulama her türlü ince ayar seçeneğine sahip. Performans, gizlilik, erişilebilirlik ve kolaylık gibi aranan tüm noktalar bir araya getirilmiş. Kurulum yapmanıza gerek yok; yalnızca Vispa ZIP dosyasını indirin, ayıklayın, exe dosyasını çalıştırın ve ayarlarınızı yapın. Çalıştırıp ayarlarınızı tamamladıktan sonra sistemi yeniden başlatın ve işte karşınızda yenilenmiş sistem. Arka planda çalışan bir parça yok, görev çubuğunu kalabalıklaştıran bir ikon yok ve üstelik Vista tam istediğiniz gibi.

Bilgisayarı rahatsız etmeden kullanıcı isteklerini yerine getiren nadir uygulamalardan

Vispa birçok şeyi tıpkı TweakVI gibi yapıyor ama Denetim Masası ve kayıt defteri seçeneklerini daha kolay bir şekilde değiştirmeye müsaade ediyor. Dosyaları sizin yerinize silebiliyor. Ortak hizmetleri ayarlayabiliyor ve devre dışı bırakabiliyor. Hantal Windows Gezginini kurcalayarak  hızlı ve kullanışlı bir tarayıcıya dönüştürüyor.

Vispa aynı zamanda değiştirdiğiniz her şeyi tekrar yerli yerine geri getirebiliyor. Böylece sizi çok mutlu etmeyen değişimlerden vazgeçebiliyorsunuz. Vispa’yı uyguladıktan sonraki her çalıştırmada geri yükleme yapmayı veya Standart Vispa’yı çalıştırmayı isteyip istemediğinizi soruyor. Basit, sessiz, ücretsiz ve gayet güçlü olan Vispa her Vista kullanıcısının aradığı uygulama olabilir.

{pagebreak::Düzenleme Uygulaması: allSnap}

Düzenleme Uygulaması: allSnap

Bir kez daha büyük bir araçtan küçük bir uygulamaya geçiyoruz. Tek bir görev ifşa eden, minik, küçük bir işlevi mükemmel biçimde yerine getiren bir uygulama: allSnap. Uygulama sistem tepsisinde çalışıyor ve basit biçimde masaüstü pencereleri birbirine ucu ucuna yapıştırır gibi sıralıyor. Uygulama aynı zamanda pencereleri masaüstünün kenarlarına da sıfırlayabiliyor.

Pencereleri en iyi şekilde ayarlamak için basit ama kullanışlı bir çözüm

Uygulamadan daha fazla yararlanmak için özellikler sayfasına (properties sheet) gitmelisiniz. Pencereleri birbirine, masaüstü kenarlarına, ekranın dikey ve yatay merkezlerine ve daha fazlasına göre düzenleyebilirsiniz. Eğer masaüstündeki alanlar pencereleriniz için genelde yetersiz oluyorsa, uygulama daha çok işinize yarayabilir.

{pagebreak::Özet}

Özet

Vista’nın sahip olduğu tüm dahili araç-gereçlere karşın halen farklı kullanıcıların ihtiyaçlarına yönelik olarak düzenlenebilecek uygulamaların olduğu boşlukları bulmak mümkün.

İşlevleri itibariyle sizlere tanıttığımız bu uygulamaları kullanarak Vista’nın kullanıcı arayüzünü daha özel ve kişisel hale, kısacası daha çok beğeneceğiniz hale getirebilirsiniz. En güzel tarafı da bunun için karmaşık ayarlardan geçmenizin gerekmemesi.

:: Bildiğiniz başka işe yarar, dişe değer ince ayar ipuçları ve araçları varsa bizlerle paylaşın.